بەرزبوونەوە

پێداچوونەوە: سەیوان سەلام

لە سەرووی گۆمەکان، لە سەرووی دۆڵەکانەوە

لە کێوەکان، دارستانەکان، هەور و شەپۆلی دەریا

لە پشت پەردەی هەتاوەوە، لەودیو ئاسمانی بەرین

لەودیو کەناری کۆتاییی گەردوونی پڕ ئەستێرە

ڕۆحی من،

چەشنی مەلەوانێک بە نەشئەوە لە باوەشی شەپۆلدا دەتوێتەوە

 بە کەیفخۆشییەوە لەناو ئەو بێسنوورییە قووڵەدا ڕێ دەکات

بە لەزەتێکی مەستانەی پیاوانە و بێوێنە.

باڵ بگرە و بڕۆ، دوور لەم ژەنگارە مەرگەساتە[1]؛

بفڕە و خۆت لە هەناسەی ئاسمانەکان بسازێنەوە

وەک بادەی پاکی خوداوەندانە، بینۆشە

ئەو بڵێسە ڕوونەی بۆشایییە بێگەردەکانی تەنیوە.

سەرەڕای بێزاری و ناڕەحەتییەکان

کە بە باری گرانیان ژینی لێڵمان زیاتر دەشێوێنن

بەختەوەرە ئەو کەسەی بە باڵێکی گڕئاساوە[2]

بەرەو ئەو دەشتە ڕۆشن و هێمنانە دەفڕێ؛

ئەو کەسەی ئەندێشەی، هاوشانی فڕندەکان

لەگەڵ گزنگی بەیانییاندا، بەرەو ئاسمانەکان دەفڕن،

سوکەڵانە و پۆل پۆل بەنێو ژیندا گوزەر دەکەن،

لە چرپەی خونچە و ڕازی شتە خامۆشەکان تێدەگەن!

سەرچاوە:

“Élévation” لە “Les Fleurs du Mal“ـی شارڵ بۆدلێر، چاپی ساڵی 1857.

پەراوێز:

[1](ژەنگارە مەرگەسات) ئەم دەستەواژەیە وەرگێڕانێکی داهێنەرانە و قووڵی (miasmes morbides)ی فەڕەنسییە، کە بە واتای “هەڵمی نەخۆشیهێنەر” یان “گازی ژەهراویی نەخۆشی” دێت. لەبری وەرگێڕانێکی وشەبەوشە، دوو چەمکی لە ڕواڵەتدا دژبەیەکم تێکەڵ کردووە کە پێکەوە وێنەیەکی بێوێنە دروست دەکەن: “مەرگەسات” ئاماژەیە بۆ ڕووداوێکی خێرا و لەناکاو (وەک تەقینەوەیەک). “ژەنگار” پرۆسەیەکی هێواش و درێژخایەنی داخورانە. پێکەوەبەستنیان ئەم مانایە دەبەخشێت: کارەساتە گەورەکە ڕوو دەدات و تەواو دەبێت، بەڵام ژەنگارەکەی واتە ئاسەوارە خەماوییە داخورێنەرەکەی بۆ ماوەیەکی درێژ دەمێنێتەوە و بەردەوام ڕۆح دەڕزێنێت. بەم شێوەیە، دەستەواژەکە لە بیرۆکەیەکی ئەبستراکتەوە دەبێتە وێنەیەکی زیندوو و هەستپێکراو؛ خوێنەر دەتوانێت “ژەنگار” ببینێت و هەست بە ساردی و داخورانەکەی بکات، کە ئەمەیش قووڵایی و کاریگەریی شیعرەکەی چەند هێندە زیاد کردووە.

[2] “باڵێکی گڕئاسا”: ئەمە وەرگێڕانێکی وێنەیی و نوێیە بۆ une aile vigoureuse (باڵێکی بەهێز/توند). وشەی “گڕئاسا” لەبری “بەهێز” وێنەیەکی پڕ تامەزرۆییتر دەبەخشێت، وەک ئەوەی ئەو باڵە توانای سووتاندنی خەمەکانی هەبێت و بە گڕوتینەوە بەرەو ئاسمان بفڕێت.

 دووانەی “بڵندبوونەوە” و “داڕزان” لە شیعرەکەدا

شیعری “بڵندبوون” دوو جیهانی دژ بەیەک پیشان دەدات کە ناوکی فەلسەفەی بۆدلێرە: جیهانی سەرەوە (Ideal) و جیهانی خوارەوە (Spleen).

جیهانی خوارەوە (داڕزان): بریتییە لە “گۆمەکان، دۆڵەکان، ژەنگارە مەرگەسات، بێزاریی، ناڕەحەتییەکان، باری گران، ژینی لێڵ.”

جیهانی سەرەوە (بڵندبوون): بریتییە لە “ئاسمانی بەرین، بۆشاییە بێگەردەکان، هەناسەی ئاسمانەکان، بادەی پاک، دیتنی دەشتی ڕۆشن و هێمن.” وەرگێڕانەکە بە سەرکەوتوویی ئەم دوو جەمسەرەی گواستووەتەوە و وای لە خوێنەر کردووە بە تەواوی هەست بکات کە شاعیر بانگەشەی بۆ دەکات: فڕین و هەڵاتن لە زەلکاوی ژیان بەرەو ئاسمانی بێگەردی ئەندێشە و ڕۆح.