عەبدولموتەلیب عەبدوڵڵا
عەبدولموتەلیب عەبدوڵڵا

لە ستایشی (گەمژەیی)دا

5ی تشرینی یه‌كه‌م، 2025

گوتەیەكی (ڤیتگنشتاین لە تراكتۆس)دا هەیە، دەڵێت: (ئەگەر هەندیجار مرۆڤ كاری گەمژانە نەكات، ژیری دەرناكەوێت.) بۆ ئەوەی لەو گوتارەدا ڕێكارەكانی چەمكی (یەكسانبوون، لەنێوان “گەمژەیی و ژیری” وەك دوو پێكهاتەی بیركردنەوەی مرۆیی) تێپەڕێنم، دەڵێم: كاری (گەمژەیی) خوازەی (ژیرییە)!. واتە لە ستایشی گەمژەییدا كۆی ئەو فەزا ئازاد و كراوەیەی كە لە مێشكی مرۆڤدا وەك خوازەی گەمژەیی دەمێنێتەوە، لەلایەك…

دەیخوێنمەوە
blank

لە ستایشی (بێكاری)دا

29ی ئه‌یلول، 2025

ناچالاکی مرۆڤ ئازاد دەکات، فێرمان دەکات، زێدە- بەكاربردنە تاقەتپرووكێنە خێراکان بە داهێنان نەبینین، بەڵكە تەنها وەك کاردانەوە تەماشایان بكەین… ئەو قسانە ئازادیی مرۆڤ لە پەیوەست نەبوون بە مەرجەكانی زێدە- كاركردن و بەكاربردنەوە دەبینێتەوە؛ هەر لەوێشەوە بە گومانەوە سەیری سوودەكانی (زێدەیی) دەکات، کە بە خێرایی بەرەو (زێدە-چالاكی) و (زێدە-سەركەوتن) و بەدەستهێنانی (زێدە-قازانج) و پێشکەشکردنی ئەدای باشترەوەیە،…

دەیخوێنمەوە
blank

خولیای زمان

15ی ئه‌یلول، 2025

هەمووان دەیانگوت: دوای دڵت بکەوە، وامکرد، شکا…. (ئەگاتا کریستی) بێگومان ئەو ڕستەیەی خانمە نووسەری ئینگلیزی (ئەگاتا کریستی-Agatha Christie) لە تێگەیشتنێكی مێژوویییەوە هەڵقوڵاوە و دڵی (هەمووان) ڕادەگرێت، بەڵام دڵی خودی (كریستی) دەشكێنێ. ئەگەرچی لەبنەڕەتدا ئەو شارەزایییە مێژوویییە (گشتییە) بەرەو شكانی دڵ نییە، بەڵام بەهۆی گۆڕانگاری  زەمەنی بەرەو شكانی مانامان دەكاتەوە! بەمجۆرە ئەو قسەیەی (ئەگاتا کریستی) وەك…

دەیخوێنمەوە
blank

بیۆنگ- چوول هان؛ گەماڕۆدانی دیجیتاڵی

21ی ئاب، 2025

تەکنۆلۆژیا گومان پەرە پێدەدات، چوونكە لە دەرەوەی دراماتیکایە. فەیلەسوفی ئەڵمانی بە ڕەچەڵەک کۆری (بیۆنگ- چوول هان) دوای نووسینە ڕەخنەیییەکانی لەبارەی سەردەمی گەماڕۆدانی دیجیتاڵی ناوبانگی خۆی بەسەر گۆڕەپانی فیکر و فەلسەفەدا سەپاند، بەردەوام هەوڵی گەڕاندنەوەی پێگەی فەلسەفی لەبەرانبەر جیهانی تەكنۆلۆژی هاوچەرخ دەدات، لەو بارەشەوە  ئاوڕدانەوەیەكی تووندی لەنێو خوێنەرانی ناوچە جیاجیاکانی جیهاندا هێناوەتە ئاراوە و هەوڵ دەدات…

دەیخوێنمەوە
blank

دەرکەوتنی جوانی و ھونەر

28ی حوزه‌یران، 2025

کولتوور وەک زمان، وەک دەقە مێژوویییەکان، ھەر تەنھا خودی خۆی ناگەیەنێت، بەڵکوو ئەوەش دەگەیەنێت کە ناکەوێتە خودی خۆیەوە، بەڵام قابیلی ڕاڤەکردنی زمانەوانین وەک: کەرەستەکان، تەکنیکەکان، دابونەریت، پیشەگەری و دەستکردی مرۆیی، لەگەڵ ھەموو ئەوانەشدا لە بیرمان نەچێ کولتووری باو، یان فۆرمە چەسپاوەکانی کولتوور، سیستمێکە بۆ لە ناوبردنی جیاوازای. (١) کاری ھونەری (قسان دەکات)، بەڵام نەک وەک…

دەیخوێنمەوە
blank

چێژی سێڵفی

20ی حوزه‌یران، 2025

سێڵفی لە ساتەوەختی (هایپەر مۆدێرن و  سایبەر مۆدێرن) هەر نمایشکردنی جەستە نییە؛ بەڵكە ڕەمزی گۆڕانکارییە دەروونی و کۆمەڵایەتی و سیاسییەکانە، تەواوی نێوەندگیرییەکان ڕەت دەکاتەوە و ڕاستەوخۆ پەیوەندی بە جیهانەوە دەکات. سێڵفی دوورکەوتنەوەیەكە؛ ڕێگا بۆ مرۆڤی مۆدێرن خۆش دەكات؛ سوبێکتی خۆی دەستكاری بكات! نەک هەر هێندەش بەڵكوو تەواوی تێگەیشتنمان بۆ کات و شوێن و لە سەرووی…

دەیخوێنمەوە
blank

(ماڵئاوا زمان)

11ی حوزه‌یران، 2025

ئایا ڤیتگنشتاین هێشتا زمانە، یان زمان لەنێوان ڤیتگنشتاین و بیركردنەوەدا، وێنەیە؟ لەو نووسینەدا هەردوو كاراكتەری (ڤیتگنشتاین) و (بیركردنەوە) ڕۆڵی سەرەكی لە فیلمی درێژی (ماڵئاوا زمان)دا دەگێڕن. بەشێكی گەورەی سیناریۆی ماڵئاواییكردن لە زمان لە بیركردنەوەی ڤیتگنشتایندا بە کامێرای (پییر بۆردیۆ) كێشراوە. بەڵام نەك قسەكردن لە فیلمی (ماڵئاوا زمان) قسەكردن بێ لە فێستیڤاڵی (کان)ی (٢٠١٤) و خاوەنی…

دەیخوێنمەوە
blank

سێڵفی، وێنە لە وێنەدا

19ی ئایار، 2025

دەشێ سێڵفی خۆبەئەویدیكردنێك بێ، کە بیركردنەوەمان لە ڕۆناكیدا پەرت دەكات، ڕەنگدانەوەی ئەو ئارەزووە بێت، كە ئیگۆی نێرگزی بە ئەویدیكەی ڕەوا نابینێت.. بەو پێناسەیە وێنە لە وێنەدا دەگرین. چونكە سێڵفی تاقانەیی خۆی لە (نێرگزییەت)دا دەنەخشێنێ. واتە سێڵفی تاکە بڕیارێكی ڕووتە، كە ڕێگری لە تێپەڕبوونی ڕۆناكی بۆ ئەویدیكە دەکات!. سێڵفی گۆڕانکارییە وردەکانی ئیگۆ دەبینێ و دەڵێت: (هەمان/من)…

دەیخوێنمەوە
blank

جوانی لەنێوان گۆشەنیگای سێكسی/ وزەی ئیرۆتیکیدا

15ی ئایار، 2025

چەمكی جوانی لە شارستانیەتی یۆنانەوە پەڕیوەتەوە نێو شارستانیەت و كولتووری گەلانی دیكەوە. بەڵام هەتا ئێستا هزری مرۆڤایەتی پێوانەیەكی دیاریكراوی بۆ جوانی نییە، ڕەنگە هەرواش بمێنێتەوە. لە سەردەمی مۆدێرنەدا جوانی لەگەڵ نەرمی تەواو هاوئاهەنگە، نەرمی وەك هۆکاری سەرەکیی چێژ، وەک پێکهاتەیەکی جوانیی بینراو ئەژمار دەکرێت، بەو مانایەش نەرمی لەوێوە بۆ چێژوەرگرتن گونجاوتر دەردەكەوێت، كە هیچ بەرگرییەک…

دەیخوێنمەوە
blank

ئارەزووی گێڕانەوە، ئاشكراكردنی ئارەزوو

21ی نیسان، 2025

بە گشتی هەموو سەردەمێك ئارەزوو (یان پاڵنەر)ی گێڕانەوەی خۆی هەیە، بۆیە نابێ لێکچوونی نێوان گێڕانەوەكان بە تێنەگەیشتنی ئارەزوو سەرسام نەبێت و وامان لێ بكات تەنها بڕوامان بە لێهاتوویی و شارەزایی و ئەزموون هەبێت! ئەگەرچی لێهاتوویی و شارەزایی و ئەزموون بەربەستەکان دەکاتە ئامراز و نەگونجاوەكان دەکاتە هاوپەیمان. كەواتە ئەوەی پێویستە دەستنیشانیان بكەین، ئەو جیاوازییانەیە، كە لەنێوان…

دەیخوێنمەوە
blank

سێڵفی، ئیگۆی دیجیتاڵی

11ی ئازار، 2025

بێگومان ئامێری مۆبایل بە شێوەیەکی بنەڕەتی پەیوەندیی مرۆڤی لەگەڵ جیهان بە گشتی و جیهانی سۆزداری بە تایبەتی گۆڕیوە. بە مانایەكی دیكە لە سەردەمی مەجازیدا مۆبایل بۆتە نزیکترین هاوەڵی مرۆڤی مۆدێرن، مرۆڤ بەردەوام لە ئیگۆیفەلسەفییەوە بۆ ئیگۆی دەروونشیکاری و ئەو ئیگۆیەی كە (سێڵفی) پێشنیاری دەکات، هەنگاو دەنێت. لە سەردەمی مرۆڤی مۆدێرندا چركاندنی سێڵفی دەلالەت لە دەرکەوتنی…

دەیخوێنمەوە
blank

سەركەوتنی ڕووتی زمان

18ی شوبات، 2025

بە چاوێكی پڕ لە بیركردنەوە و هەست، چاوێك كە (زمان) وەك بوونەوەرێكی چالاك تەماشا دەكات، بوونەوەرێك كە پرۆسیسەی پرسیارەكانی بوون و خەیاڵەكانی داهێنان و ئاگری بەرهەمهێنانەوە و نووسین خۆش دەكات، سەركەوتنی ڕووتی زمان دەنووسم. كەواتە بیركردنەوە و پرسیاری ئەو نووسین و خوێندنەوە و بەرهەمهێنانەوەیە لە پێگەی دال یان مەدلولدا كورت نابێتەوە، بە مانایەكی دیكە کتێبی…

دەیخوێنمەوە