جواد خەلیل
جواد خەلیل

هەڵوێستە ساختەکان

15ی تشرینی دووه‌م، 2024

ئەگەر ڕستەی (هەڵوێست هیچ کاتێک بەڕووخراوێکی بێ ئامانج نییە) وەک بنەمایەک وەربگرین و بیکەینە پێوەری ڕاڤەکردنی خودی هەڵوێست خۆی، لەگەڵیشیدا چەند نموونەیەکی واقیعی بێنێنە پێش چاو، ئەوا زۆر بە ئاسانی دەتوانین بەرەو جێیەک بچین کە پاڵنەرەکانی پشت (هەڵوێست دەربڕینی مرۆیی) لێوە دەستنیشان بکەین و ڕیشەکانی بدۆزینەوە. هەڵوێستەکان وەک چۆن لە هەندێک باردا ڕاستەقینەن و ئینسانیانە…

دەیخوێنمەوە
blank

دژ بە نەبوونی هاوتەبایی

10ی تشرینی دووه‌م، 2023

 نێوان کردار و گوتن، نێوان کردە و نووسین، نێوان ئەوەی کە دەوترێت و ئەوەی کە جێبەجێ دەکرێت، هەمیشە و بە درێژاییی مێژووی فەلسەفە خۆی، بە چەندین شێوازی جیاواز لێک دراوەتەوە و لەگەڵ خۆیشیدا چەندین بۆچوونی دژبەیەکی دیکەی بەرهەم هێناوە. ئێمە کاتێک باس لە گرێدانی ئەم دوانە و هاوتەبایییان یاخود دژبوونیان دەکەین لەگەڵ یەکدیدا، لەو ڕووەوە…

دەیخوێنمەوە
blank

تارماییەکانی باشوور، ئاسۆکانی ڕۆژهەڵات

26ی ئه‌یلول، 2022

لەم ڕۆژانەدا کە ڕۆژهەڵات بۆتە تۆپەڵە ئاگرێکی پیرۆز و گڕی بەرداوەتە جەستەی داگیرکەرێکی وەک ڕژێمە سەرکوتکارەکەی ئێران، بەشێک لە کوردانی باشور نەک هەر هاوسۆزی بۆ ڕۆژهەڵات دەرنابڕن، بەڵکوو لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە دژ بەم ڕابوونە نوێیە وەستاون و پێیان وایە ئەمە هێندەی ڕابوونێکە بۆ دەربازبوون لە حوکمی دینی نیو هێندە ڕابوون نییە دژ بە سەرکوتکارییەکانی ئێران!…

دەیخوێنمەوە
blank

چەند سەرنجێک لەبارەی بلیمەتییەوە

8ی ئاب، 2022

لەنێو ئەفسانە دێرینەکاندا، هەمیشە پاڵەوانێکی مەزن ئامادەیی هەیە کە دەچێت بە گژ قولەیی قافا و سەرجەم سنوورە لۆژیکییەکانی توانا و لێهاتووییی مرۆڤ تێدەپەڕێنێت و دەگاتە ئاستێکی بەرزی سەروومرۆیی. ئەو پاڵەوانەش بە جۆرێک لە جۆرەکان خودان بلیمەتییەکی ناوازە و تایبەت و سەرنجڕاکێشە و هەمووان پێیدا هەڵدەدەن، ئەمە کرۆکی زۆرێک لە گێڕانەوە مێژوویییە کۆنەکانیشە. بەم پێیە دەتوانین…

دەیخوێنمەوە
blank

ستەم لە هەناوی جەماوەرە

31ی ته‌مموز، 2022

گێڕانەوەیەکی میللییانەی باو هەیە کە گوایە (سەدام حوسێن) دیکتاتۆری پێشووی عێراق، پێش ڕووخاندنی ڕژێمەکەی، گوتوویەتی: “ئەوەی دوای من لە عێراق بەجێ دەمێنێت، تەنیا وێرانەیەک و خاکێکی ڕووتەڵە”. ڕاستە ئەم گێڕانەوەیە گێڕانەوەیەکی میللییانەی پڕ لە ترس و بیمە، بەڵام هەڵگری پەیامێکی ڕوون و پڕ بایەخ و مەترسیداریشە، پەیامێک کە چەندین جار ڕاگەیاندنی عێراقی و خودی سەدام…

دەیخوێنمەوە
blank

بەدەستهێنانی شکۆ و هێز لە ڕێی زانینەوە

2ی ته‌مموز، 2022

لە ڕۆژی ٢٤ حوزەیرانی ساڵی ٢٠١١ فیلمێکی ئەمریکی بە ناونیشانی (مامۆستای خراپBad Teacher ) لە سینەماکان پەخش کرا. ئەم فیلمە بە شێوازێکی کۆمیدی ڕەش و سەرنجڕاکێش بەسەرهاتی مامۆستایەکی تەنبەڵ و هیچ لەبارا نەبووی دەگێڕایەوە کە ڕقی لە خوێندن و کتێب بوو، تەنێ لە پێناوی مووچەکەیدا ڕووی دەکردە قوتابخانەکەی. فیلمەکەی “جەیک کەسدانJake Kasdan ” هەرچەندە بینەرێکی…

دەیخوێنمەوە
blank

ئێستایەکی بنەچەدار

17ی ئایار، 2022

هەموو دیاردەکانی نێو دونیا، هەموو ئەو شتانەی کە هەن؛ هەموو ئەو وشانەی کە گۆیان دەکەین و ئەو کردارانەی کە ئەنجامیان دەدەین؛ واتا بە شێوەیەکی گشتی تەواوی هەبووەکانی نێو بوون بە جووڵەکانیانەوە، گەر بە وردییەوە سەرنجیان بدەین دەزانین خودان بنەچەیەکی دێرینتر و دەستپێکێکی زۆر دوورترن. ئەمە ئەوە پیشان دەدات کە بۆ تێگەیشتن لە هەر شتێک، پێویستمان…

دەیخوێنمەوە
blank

وەهمی لۆکاڵ و وەهمی گڵۆباڵ

4ی ئایار، 2022

سەدەی بیست و سێهەمینی پێش زایینە، خانمێکێ شۆخ و شەنگی ئەکەدی، کە لە یەک کاتدا هەم خوێندەواری و ڕۆشنبیرییەکی فراوانی هەیە، هەمیش شارەزایی و کارامەیییەکی مەزن لە بەڕێوەبردندا، لە نێو ئەکەدییەکانەوە دەردەکەوێت و بە “ئینهیدوانا”1ئينهیدوانا (٢٢٨٥-٢٢٥٠ پ.ز) یەکەمین ژنە شاعیرە لە مێژوودا، هەروەها یەکەمین نووسەریشە لە مێژوودا کە ناوی زانرابێت و دەقەکانی تاوەکوو ئێستاش پارێزراو…

دەیخوێنمەوە
blank

تێڕامان لە درۆ هاوبەشەکان و باجی ڕاستبێژی

16ی نیسان، 2022

هیچ کات قسەکردن لەسەر درۆ نابێتە قسەیەکی جیدی و مانادار، گەر لە ناواخنیدا جێیەک بۆ هەقیقەت و ڕاستبێژی نەهێڵرابێتەوە. هەمووان لەوەدا هاوڕان کە درۆ لە سادەترین پێناسەیدا بریتییە لە شاردنەوەی هەقیقەت و دوورکەوتنەوە لە ڕاستبێژی، بەو پێیەی کە بە نزیکەیی تەواوی ڕێچکە و ڕێبازه سیاسی و ئایینی و کۆمەڵایەتی و فەرهەنگییەکان بڕوایان بەم ناساندنەیە و…

دەیخوێنمەوە
blank

هەڵوێستی ئینتەرنێتی

3ی نیسان، 2022

سەرەتایەکی دێرینتر هەڵوێست بەشێکە لە بەرپرسیارێتیی مرۆییی ئێمە دەرهەق بەو جیهانەی کە تێیدا دەژین و پەرچەکرداری ئێمەیە لە هەمبەر ڕووداوەکانی نێو بوون، دەزانم پێناسەیەکی وەها کەمێک بوونخوازانە دەردەکەوێت و ڕەنگە لەگەڵ دەربڕینیدا خوێنەر بیری بۆ لای فەیلەسووفێکی وەکوو سارتەر بچێت و بیداتە پاڵ وی، بەڵام لە ڕاستیدا خودی ئەم پێناسەیە ڕەهەندێکی مێژوویی زۆر قووڵتر و…

دەیخوێنمەوە
blank

لەودیوی پێنچ هەستەکەوە

22ی ئازار، 2022

  لەم چەند ساڵەی دواییدا، فەلسەفەی ئەڵمانی بە یاریدەی چەند فەیلەسووفێکی کاریگەر، توانیویەتی تا ڕادەیەکی باش هەمان شکۆی ڕابردووی خۆی بۆ ئێستاش بگێڕێتەوە و ببێتە وێستگەیەکی گرنگی نێو ناوەنده فیکرییەکانی دونیا و جارێکی دی هەمووان بیکەنەوە بە مەرجەع. کێ ئەمڕۆ کاریگەرترین فەیلەسوفی ئەڵمانەکانە؟ ئێمە لەسەر ئەو بنەمایە وەڵامی ئەم پرسیارە نادەینەوە تاکوو لە بایەخی هەبوونی…

دەیخوێنمەوە
blank

لە دوای شەڕ؛ دۆڕاوەکان بۆ کوێ دەچن؟

10ی ئازار، 2022

ساڵی (١٩٦٩) ڕۆماننووسی ناوداری ڕووس “یۆری بۆنداریڤ” ڕۆمانێک بە ناونیشانی “بەفری گەرم” بڵاو دەکاتەوە، تەوەری سەرەکیی ئەم ڕۆمانە باسکردنە لە شەڕی ستالینگراد، کە لە سەروەختی جەنگی جیهانیی دووهەمدا ڕووی داوە. شێوازی کارکردنی بۆنداریڤ لێکدانەوەی دۆخی دەروونی مرۆڤە لەنێو هەراوزەنای شەڕدا. بە مانایەکی…

دەیخوێنمەوە