کاروان عومەر کاکەسوور
کاروان عومەر کاکەسوور

لە ناوی کارڵ پۆپەرەوە بەرەو فەلسەفەکەی

21ی كانونی یه‌كه‌م، 2022

پێشەکی: لە بەرهەمەکانی پێشوومدا چەند جارێ ئاماژەم بە فەلسەفەی (کارڵ پۆپەر) کردووە. بۆ نموونە لەو گفتوگۆیەی (گۆران عەبدولڵا)ی بەڕێوەبەری (دەنگەکان) لەبارەی (کارڵ مارکس)ـەوە لەگەڵیدا کردووم، گوتوومە: {(کارڵ پۆپه‌ر) ئایدیۆلۆجیاکانی به‌ دوژمنی کۆمه‌ڵگەی کراوه‌ زانیون‌، به‌وه‌ی ئه‌وان هه‌ڵگری حه‌قیقه‌تی ڕه‌هان و ئه‌و حه‌قیقه‌ته‌ ڕه‌هایه‌ش به ‌زۆر و له‌ ڕێگای زه‌بروزه‌نگه‌وه‌ به‌سه‌ر کۆمه‌ڵگەکاندا ده‌سه‌پێنن،  وه‌ک له‌ کتێبی…

دەیخوێنمەوە
blank

ڕەخنەگری میلـلی و پەزپەزەی چەمکی خوێنەر

21ی تشرینی دووه‌م، 2022

لە دوو هاوڕێی جیاوازەوە پەرەگرافێکم پێ گەیشتووە، کە هیی نووسینێکی (ئارام سدیق)ـە و لەبارەی (چەمکی خوێنەر)ـەوەیە. ئەگەرچی لە لام سەیر نییە، ئەو ڕەخنەگرە بە زمانی میلـلی، ئەو زمانەی ڕۆژانە خەڵک لە ناوەندە کۆمەڵایەتییەکاندا بە کاری دێنن، لەبارەی چەمکەکانەوە بدوێت، کە هەر خۆم هەوڵم داوە لە کتێبی (گەڕانەوەیەکی کاتی بۆ دایەلۆگێکی بەردەوام)دا هەموو ئەو چەمکانە هەڵبگرمەوە…

دەیخوێنمەوە
blank

کورتکردنەوەی ڕۆمان

15ی تشرینی یه‌كه‌م، 2022

دەکرێت بەم پرسیارە سادەیە دەست پێ بکەین: ئایا ڕۆمان کورت دەکرێتەوە؟ ئەم پرسیارە لانی کەم دوو پرسیاری دیکە بە دوای خۆیدا دەهێنێت: یەکەم، چ جۆرە ڕۆمانێک کورت دەکرێتەوە؟ دووەم، کێ ڕۆمان کورت دەکاتەوە؟ ئەو (کێ)یە ئاماژە نییە بۆ کەس، بەڵکوو ئاماژەیە بۆ جۆرێکی دیاریکراوی تێگەیشتن. لانی کەم لە (دۆستەیەڤسکی)یەوە تا ئەمڕۆ دوو جۆر ڕۆمان هەن:…

دەیخوێنمەوە
blank

کات وەک پرسیارێکی شەڕانگێز لە ئەزموونی مندا

15ی حوزه‌یران، 2022

جاری یەکەم نییە باسی ئەزموونی خۆم لە بواری ئەدەبی گێڕانەوەدا دەکەم، بەڵکوو پێشتر هەم لە گفتوگۆکانم و هەم لە پێشەکیی کتێبی (ڕاگەردان)دا کەموزۆر لەو بارەیەوە دواوم، بەڵام ئەوەی لێرەدا دەمەوێت زیاتر جەختی لەسەر بکەمەوە، ڕەگەزی (کات)ـە. لە خۆم ڕادەبینم بڵێم پرسیاری (کات چییە؟) هاوتەمەنمە، یان لانی کەم دەکرێت بڵێم کاتێ زمانم گرت، ئەو پرسیارە سەختەی…

دەیخوێنمەوە
blank

کوشتنی فیل و پاراستنی دووکانی شووشەوات

11ی ئازار، 2022

کتێبی (کوشتنی فیل و پاراستنی دووکانی شووشەوات)ی کاروان عومەر کاکەسوور، کە ناونیشانە لۆکاڵییەکەی بەم شێوەیەیە: (لە دایەلۆگەوە بەرەو ناسینەوەی خەسڵەتەکانی خوێنەری ڕەهەند)، هەوڵێکە بۆ دامەزراندنی دایەلۆگ لەبارەی پڕۆژەی (ڕەهەند)ـەوە. بیرۆکەی کتێبەکە لەو کۆمێنتانەوە سەری هەڵداوە، کە هەندێک خوێنەری (ڕەهەند) بۆ گوتارێکی (سۆران ئازاد)یان نووسیوە. گوتارەکەی (ئازاد) لەژێر ناونیشانی (تێگەیشتن لە وەهمی ڕەهەند و ڕەهەندییەکان)دا نووسراوە…

دەیخوێنمەوە
blank

زۆرایه‌تی و جاگلەر
هه‌وڵێک بۆ لێکدانه‌وه‌ی سێکوچکه‌ی ڕۆشنبیر، ده‌سته‌ڵات و زۆرایه‌تی‌ له‌دوای ڕاپه‌ڕینه‌وه

4ی كانونی یه‌كه‌م، 2021

هەردوو چەمکی ڕۆشنبیر و دەستەڵات لە گشتەوە بۆ تایبەت چه‌مکی ڕۆشنبیر هه‌میشه‌ ئه‌و چه‌مکه‌ بزێو و‌ یاخییه‌ بووه‌، که‌ ڕووناکبیر و فیڵۆسۆفانی به‌ خۆیه‌وه‌ خه‌ریک کردووه‌، بۆیه‌ ته‌نیا له‌ بواری سیاسه‌تدا نه‌ماوه‌ته‌وه‌ و چووه‌ته‌ ناو هه‌موو بواره‌کانی دیکه‌یشه‌وه‌.‌ سه‌یر نییه‌ ئه‌گه‌ر ده‌بینین زۆرترین پێناسه‌ی بۆ کراوه‌. له‌گه‌ڵ ده‌رکه‌وتنی کێیسی دریفوس‌ (Dreyfus)‌ له‌ ساڵی (١٨٩٤)دا‌ چه‌مکی…

دەیخوێنمەوە
blank

نامە بۆ (ڕێبوار سه‌عید)ی هونەرمەند

27ی ئایار، 2021

بیست ساڵ زیاترە له‌ نزیکه‌وه‌ ده‌تناسم. پێشتر به‌رهه‌مه‌کانتم دیبوون و ده‌مزانی یه‌کێکیت له‌ هونه‌رمه‌نده‌ جیاوازه‌کانمان. له‌ ناوه‌ڕاستی هه‌شتاکان له‌ هه‌ولێر به‌ هه‌ندێک له‌ تابلۆکانت ئاشنا بووم. لە ساڵی (١٩٩٨) کۆمەڵەچیرۆکی (ئەسپیدیلۆن)م لە ڕێگای پۆستەوە بۆ ناردیت. هەر ئەودەم پارچەیەکی ڕۆمانی (ئای لەڤیلیا لەڤیلیا!)مت لەسەر یەکێک لە بەرهەمەکانتدا نووسییەوە، کە هێشتا بۆ چاپم نەناردبوو. ساڵی (٢٠٠١)…

دەیخوێنمەوە
blank

سەرچاوەکانی خوێندنەوەی ڕۆماننووس

21ی شوبات، 2021

ئەگەر بۆ ساتێ ئەو تێگەیشتنە باوە لە بەرچاو بگرین، کە ڕۆمان بۆ کارەکتەر، زمان، ڕووداو، کات و شوێن دابەش دەکات، ئەوە هێشتا بوار بۆ ئەوە دەمێنێتەوە بڵێین هەر یەکێ لەو چەمکانە ڕایەڵیان لەناو بوارەکانی فەلسەفە، سایکۆلۆجیا، سۆسیۆلۆجیا، ئەنترۆپۆلۆجیا، ئابووریناسی، کەلتوور و هیی دیکەدا هەیە. ئایا ڕۆماننووس پێویستی بەوە دەبێت بۆ نووسینی هەر ڕۆمانێکی، لەو بوارانەدا…

دەیخوێنمەوە
blank

پەیامی ڕۆمان و ڕۆمانی پەیام

13ی شوبات، 2021

نیتشە لە کتێبی (ئەوەیە مرۆڤ)دا دەنووسێت: (گۆڕینی مرۆڤایەتی، دوایین شتە، بە خەیاڵمدا دێت. وەک چۆن من بتی نوێ دروست ناکەم). ئەو بیرۆکەیە بۆ چەمکی (حەقیقەت)مان دەباتەوە، کە تا ئەو تێک نەشکێت، ژیان دەرناکەوێت. حەقیقەت، کە بریتییە (لەو هەڵەیەی، هەندێک بوونەوەر ناتوانن بەبێ ئەو هەبن)، ژیانی کردووەتە دوو لەت، لەتی (چاکە) و لەتی (خراپە). ئەو بە…

دەیخوێنمەوە
blank

ڕۆمان لەنێوان جەماوەر و خوێنەردا

8ی شوبات، 2021

(کۆندێرا) لە کتێبی (هونەری ڕۆمان)دا دەنووسێت: (لای من دامەزرێنەری سەردەمی نوێ، تەنیا دێکارت نییە، بەڵکوو سێرڤانتسیشە). دەیەوێت بڵێت ئەوەی ڕۆماننووس لە چاوی خۆیەوە دەیبینێت، هەمان ئەو دنیایەیە، کە فیلۆسۆفیش دەیبینێت، بۆیە ئەوەی (سێرڤانتس)ی ڕۆماننووس، نووسەری (دۆنکیشۆت) لە ڕووی ئێستاتیکاوە بەرهەمی هێناوە، کەمتر نییە لەوەی (دێکارت)ی فیلۆسۆف لە ڕووی فەلسەفییەوە پێی گەیشتووە. جەماوەر ئەو زۆرایەتییە دەگرێتەوە،…

دەیخوێنمەوە
blank

لە (ڕەخنەگر کێیە)وە بۆ (ڕەخنە چییە)

20ی كانونی یه‌كه‌م، 2020

ئەم وتارەی دەیخوێننەوە وەڵامی (کاروان عومەر کاکەسوور)ی نووسەر و ڕۆمانووسە بۆ پرسیارێکی تەوەری ڕەخنەی ئەدەبی و هونەری ماڵپەڕی ژنەفتن. لانی کەم لە ئەدەبی ڕوانگەوە تا ئەمڕۆ، هەر جارێ پرسیار لەبارەی چەمکی ڕەخنەوە دەکرێت، چەند گوتەیەک هەن، خێرا لە دەمی هەندێک نووسەرەوە دەردەچن، کە گەلێجار بەپێی ژمارەیش ڕیزبەند دەکرێن. دەتوانم بڵێم ئەمانەن: نەبوونی هۆشیارییەکی گەورە، هەبوونی…

دەیخوێنمەوە